Tijdens Buitenwerkplaats 2.2 heb ik stage gelopen bij Innovatie Werkplaats NEXTWORX Eemsdelta in Appingedam. Gedurende een periode van tien weken hebben we met een groep van zes tweedejaarsstudenten Ruimtelijke Ontwikkeling onderzoek gedaan naar mogelijkheden om Landgoed Ekenstein in Appingedam weer op de kaart te zetten.
NEXTWORX is een samenwerking tussen Univé Noord Nederland en de Hanzehogeschool Groningen. Met als doel de regionale economie te stimuleren door te innoveren, hierbij voeren studenten in opdracht van lokale burgerinitiatieven onderzoek uit om de economie en leefbaarheid in de regio te vergroten.
Landgoed Ekenstein ligt net buiten het centrum van Appingedam aan het Damsterdiep, de historische waterverbinding tussen de stad Groningen en Delfzijl. Het monumentale pand dateert van 1648, toen Johan van Eeck het als een buitenhuis liet bouwen. Het aangrenzende park is aan het begin van de 19e eeuw door Lucas Pieters Roodbaard in Engelse landschapsstijl ontworpen.
Eind jaren ’80 van de 20e eeuw is het park aan de oostzijde uitgebreid door de gemeente Appingedam. Naast de hotel- en restaurantfunctie van het landhuis is er een kinderboerderij aanwezig welke tevens dient als dagbesteding.
Hoe wordt Ekenstein in de toekomst een trekpleister van Noord Groningen?
Hoofdvraag van het onderzoek
Vanuit de burgertop Appingedam is halverwege 2019 een stuurgroep opgericht welke zich wilde inzetten voor het behoud van Ekenstein. Deze groep enthousiaste belangstellenden hebben aangeklopt bij NEXTWORX om advies in te winnen. Na enkele verkennende gesprekken gevoerd te hebben is er een drietal pijlers naar voren gekomen welke als basis hebben gediend voor de deelvragen van ons onderzoek:
- Toegankelijkheid en Bereikbaarheid
- Gebruikers en Functies
- Duurzaam Beheer
Om tot een advies te komen is er gebruikt van verschillende onderzoeksmethoden:
- Historisch literatuuronderzoek
- Vergelijkend onderzoek
- Veldwerk
- Parkanalyse-methode in combinatie met ArcGis Pro
Voor het vergelijkende onderzoek is een Multicriteria Analyse opgesteld om een afgewogen keuze te maken, de Fraeylemaborg in Slochteren en de Stania State in Oentsjerk scoorden hierbij het hoogst vanwege de soortgelijke omvang en het ontwerp in Engelse landschapstijl.
Voor alle drie de landgoederen is literatuuronderzoek en veldwerk verricht ten behoeve van de parkanalyse, dit heeft concrete inzichten gegeven in de historische ontwikkeling van de locaties zelf alsmede de organisatiestructuur, de communicatie naar de buitenwereld en plannen voor beheer.
Tijdens het onderzoek heb ik me verdiept in de historische ontwikkeling van de landgoederen en de bijbehorende ontwerpstijl van landschapsarchitecten zoals Lucas Pieters Roodbaard. Naast mijn deelname aan algemene onderdelen van het onderzoek zoals het opstellen van het onderzoeksvoorstel en het uitvoeren van veldwerk heb heb ik veel ondersteunende taken verricht; het in kaart brengen van stakeholders binnen de gebieden, historisch beeld- en kaartmateriaal opsporen, de eindredactie en het op orde brengen van het drukwerk.
Het eindrapport is begin februari 2020 gepresenteerd aan de stuurgroep als een ingebonden boekwerk, deze is digitaal in te zien via onderstaande link van de Hanzehogeschool Groningen.
